Een uitleg over een nieuw denkbeeld voor klimaatherstel en behoud.

1. Groen en water voor klimaatherstel - een nieuw denkbeeld - De rol van groen en water bij klimaatherstel. Grad van Heck Groendak.infoBouwwerkbegroener en Bouwpartner door

2. Groen en water voor klimaatherstel - een nieuw denkbeeld - De rol van groen en water bij klimaatherstel. Grad van Heck Groendak.infoBouwwerkbegroener en Bouwpartner

3. Groen en water voor klimaatherstel - een nieuw denkbeeld - 1. inleiding

7. Klimaatherstel? Is er iets kapot dan? Zonder broeikas-gassen, zou het op aarde -18 ºC zijn, nu is het gemiddeld +15 ºC. De aarde wordt WARMER? Het grootste deel van de klimaatverandering is zeer waarschijnlijk het gevolg van menselijk handelen . . . Klimaatverandering zet door? Temperatuur zal blijven stijgen met 0.25 ºC per 10 jaar Toename hittegolven, extreme droogte en extreme regenval . . . Wordt er niet overdreven?

8. Klimaatverandering? de verandering van het gemiddelde klimaat over een bepaalde periode. Best te zien: in stijging of daling van de gemiddelde temperatuur In de gemiddelde hoeveelheid neerslag Voor Nederland betekent dit: vaker zachte winters + warme zomers; Winters natter; extreme neerslag neemt toe; extreme regenbuien in de zomer neemt toe, aantal zomerse regendagen minder.

9. CO2 is het bekendste denkbeeld van ‘global warming’ CO2-concentratie

10. Verloop CO2 en temperatuur tonen grilligheid klimaat

11. 2. enkele begrippen

12. De waterkringloop Neerslag Transport Condensatie Smeltsneeuw afvoer Oppervlakte afvoer infiltratie Waterkringloop : het natuurkundige proces waarbij oppervlaktewater verdampt. In de atmosfeer vormt deze damp wolken waaruit neerslag valt. Deze komt in waterwegen of zakt als grondwater. Een groot deel is oppervlaktewater.

13. De waterkringloop Neerslag Transport Condensatie Smeltsneeuw afvoer Oppervlakte afvoer Infiltratie in grondwater Opname door beplanting Grondwaterstroom

14. Evaporatie en oppervlakte-afvoer Transpiratie Oppervlakte afvoer Evaporatie Infiltratie in grondwater Opname door beplanting Grondwaterstroom

15. Evaporatie en oppervlakte-afvoer Evapotranspiratie = evaporatie + transpiratie Transpiratie Oppervlakte afvoer Evaporatie te snel = uitdroging of overbelasting riool Infiltratie in grondwater Opname door beplanting te veel = uitdroging Grondwaterstroom

16. De dampkring en zonnestraling zonnestralen dampkring reflectie aarde

17. Het broeikaseffect Zonnestraling komt de dampkring binnen Zonne-energie wordt door het aardoppervlak omgezet in warmte . . . . . . waarna de hitte gedeeltelijk wordt teruggekaatst in de atmosfeer Een deel van de teruggekaatste hitte wordt tegengehouden door broeikasgassen . . . waardoor de aarde opwarmt. Het broeikaseffect broeikasgassen

18. De dampkring en (zonne-)stralingen 235 uitgaande lange golfstraling binnenkomende zonnestraling 77 atmosferisch venster gereflecteerd door wolken, aerosol en atmosfeer 165 30 40 67 geabsorbeerd < > uitgestoten door atmosfeer broeikasgassen 342 latente hitte 30 350 gereflecteerd door aardoppervlak terug- straling 324 24 78 bron:IPCC / NRC 1109 thermiek 390 168 evaporatie geabsorbeerd door aardoppervlak oppervlakte- straling oppervlaktestraling Enkele begrippen Energie (bij benadering) in Watt per m²

19. Latente warmte Latente warmte is de hoeveelheid energie / warmte die nodig is om een stof een faseovergang te doen ondergaan bij constante temperatuur en druk. Wanneer de waterdamp terug gaat naar vloeibaar wordt de opgeslagen energie vrijgegeven als voelbare warmte op het oppervlak waar de faseovergang heeft plaatsgevonden.

20. Hitteschild Bij veel warmteafgifte van de warme stad: stijgen de wolken en valt regen eerder; door de grotere latente warmte komen wolken niet verder. Bij minder warmteafgifte van de groene stad: stijgen de wolken maar valt minder regen; door de mindere latente warmte komen wolken verder. latente hitte latente hitte

21. Groen en water voor klimaatherstel, want: serieus probleem home-made toename CO2 = temperatuur invloed ?? global warming oorzaak : afname vegetatie en evaporatie. CO2 : temperatuur = vegetatie : evaporatie

22. Een nieuw denkbeeld te weinig groen de reden van klimaatverandering is : dramatische reductie in evaporatie: Dagelijks verlies van bossenop de wereld: 350 km²* Dagelijkseontbossing in de Amazone streek: 40 km² Dagelijks verlies in hetMiddellandseZeegebied: 45 km² Dagelijkseverstedelijking in Duitsland: 1 km² *) Bron: GTZ 2007 CO2

23. Foto hitteschild 3. effecten en gevolgen

24. Stedelijk hitte eiland : Londen Stedelijk hitte eiland Actie zone

25. Stedelijk hitte eiland

26. De grootste potentie voor het halen van klimaatdoelen zit in onze gebouwen!

28. Neerslag

29. Vruchtbare bodemoppervlaktestraling Meest beïnvloedbare factoren: Energie (bij benadering) in Watt per m²

30. Voorbeeld van duurzaam grondgebruik (minder verstedelijking) Onderlandwoning / Stevelinkflat / Groengrasdak maaiveldniveau Bron: Stevelinkdak ir. A Meulenbroek www.groengrasdak.nl

34. % vegetatiedichtheidoppervlaktestraling Meest beïnvloedbare factoren: Energie (bij benadering) in Watt per m²

35. Snelle oppervlakteafvoer zorgt voor verdroging

36. 4. tabellen en wat te doen

37. Energieverbruik thermisch ongemak: binnenkant gebouwen verhoogd energieverbruik voor beheersing van binnentemperaturen Groene gevel Madrid 2009 Ingepakte gevel Hamburg 2009

38. Wereldwijde temperatuur stijgt sneller dan voorspeld Gemiddelde temperatuur stijging

39. Consumptie en energiebronnen zonne-energie straalt gedurende een jaar op het oppervlak van de aarde natuurlijkegas bronnen olie bronnen wereldenergie consumptie gedurende een jaar kolenvoorraad uranium voorraad bron: Greenpeace / S. Krauter 2006

40. Wereldwijde straling in relatie tot evaporatie (latente warmte stroom) zonne-energie bestraald gedurende een jaar op het oppervlak van de aarde energiestroom door verdamping gedurende een jaar (latente warmte) wereldenergie consumptie gedurende een jaar

42. Extremere droogten en regenval

43. Van 1,5 naar 3 miljard mensen met ernstige waterproblemen

44. Landbouwproductie onder zeer grote druk

45. Voortbestaan 30% soorten dieren en planten bedreigd,

46. Enorme kosten voor veiligheid, riool en waterbeheer (bijvoorbeeld Nederland: 65 miljard) Het klimaat beter beschermen door een cloche toe te passen? Een groendak-laagje erover ? Zijn er varianten?

47. Wat moet er gebeuren? Aanpassingsmaatregelen onvermijdelijk: snel en radicaal beleid is vereist: Beperk temperatuurstijging tot maximaal 2 °C Dit is (met 50% zekerheid) haalbaar bij huidige CO2-concentratie Andere stedelijke (waterkringloop) prioriteiten zijn 1. Evaporatie sterk bevorderen 2. Regenwater opvangen: directe oppervlakteafvoer verminderen 3. Infiltratie bevorderen door meer stedelijk groen 4. Klimaatbestendige inrichting van het stedelijk gebied

48. 5. groene daken

49. Korte uitleg over een groendak Intensieve groendaken of daktuinen: grassen, kruiden, struiken en soms zelfs bomen. Laagdikte: circa 25 tot 75 cm Onderconstructie: bijzonder stevig ---------------------------------------------- Extensieve groendaken of vegetatiedaken: mos, vetplanten (sedums) en kruiden Laagdikte tot circa 25 cm Onderconstructie : geschikt eenvoudig in onderhoud, maar niet beloopbaar. Meer info is te vinden op : www.groendak.info

50. Neerslag Neerslag, oppervlakte-afvoer, potentiële evapotranspiratie en de verdamping : de afkoeling van het groene dak. ‘108 Berlin Kreuzberg’onderzoek door ‘Ökotop’ TU Berlin vanaf 1983 uitgevoerd Bron: Manfred Köhler, TU Berlin

51. Verschil in oppervlakte temperaturengemeten op een bitumineus dak en een groen dak met infrarood metingen. 60 50 40 30 20 10 0 ---- oppervlak zwart dak ---- oppervlak groen dak ---- dakbedekking groen dak ---- lucht net op het groendak ---- lucht 1 m boven groen dak temperatuur 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 Tijd 24 uurs periode

52. Hydrologie van verschillende oppervlakten: GROENDAKEN WEILAND BESTRATING 5 cm 10cm nieuw 2,2 m 1,35 m poreus gras - asfalt bestrating 100 % 90 % 80 % 70 % 60 % 50 % 40 % 30 % 20 % 10 % 0 % grondwater aanvulling oppervlakte afvoer evaporatie Jaarlijkseretentie

53. 6. groene gevels

54. Voordelen van een groene gevel Opslag van regenwater voor klimaatbeheersing van het gebouw Minder belasting van het riool, afvoerbeheer van het gebouw Verlaging van de exploitatiekosten

55. Natuurkunde - Universiteit Berlijn omgeving 7 Airco / koelsystemen: Aantal geirrigeerde planten 149 4700 m² Aansluitende daken: 225 m² Vijver op binnenplaats: Straling op een groene gevel buiten binnen

56. Gemiddelde evaporatie van een groengevel Gemiddelde evapotratie = koeling van 280 kWh per dag Zuidgevel 2e verdieping Zuidgevel 3e verdieping Zuidgevel 1e verdieping Binnenplaats 1e verdieping Binnenplaats 2e verdieping Binnenplaats 3e verdieping

57. 7. airconditioning

58. Toename van energieverbruik door koeling (Europa) Duitsland Griekenland Frankrijk Spanje Italie EU totaal Bron::Energy Efficiency and Certification of Central Air Conditioners (EECCAC) M.Schmidt 2006 Study for the D.G. Transportation-Energy (DGTREN) of the Commission of the E.U.

59. Energieverbruik kanmét en zonder evaporatieve koeling Buitentemperatuur °C Koelsysteem 4 (kW)

60. Evaporatieve koeling in centrale aircosystemen

61. 8. situatie in Nederland

64. Nederlands hitte eiland is de randstad !

66. 9. conclusie Foto: National Geographic

67. Groen- en waterbeheer moet aangepast om beter voorbereid te zijn op de kans op overstromingen en droogtes. Nederland: internationaal voorop met overstromingsrisico`s, met droogtes is dat heel anders. In extreem droge jaren economische schade van 500 miljoen euro per jaar. Droogteproblematiek niet hoog op de publieke en politieke agenda’s: omdat Nederlanders wel gewend zijn aan het gevaar van overstromingen, maar niet aan een mogelijke droogte door bijv. het stedelijke hitte eiland.

71. Groen en water voor klimaatherstel - een nieuw denkbeeld - hier géén andere spiegel , maarhetbeeld van de reden voor klimaatverandering: reductie in evaporatie. te weinig groen

72. www.groendak.info

73. Copyright: Afbeeldingen uit deze bestanden graag uitsluitend overnemen en gebruiken met bronvermelding: Groendak.info www.groendak.info Groendak bv Industrielaan 15 B 3925BD Scherpenzeel telefoon: 033.277.3404